Pierwotnie wpis miał być poświęcony wyłącznie rocznicy zawarcia układu z Locarno, podpisanego definitywnie w Londynie 1 grudnia 1925 roku. Zawarte podczas lokarneńskiej konferencji umowy podważały wersalski porządek istniejący w Europie po zakończeniu I wojny światowej, a przede wszystkim podważały bezpieczeństwo odrodzonej Rzeczpospolitej Polskiej. Wszystko przez brak gwarancji polskiej granicy z Niemcami, choć Francja i Belgia potwierdziły swoje granice z Republiką Weimarską. Polska nie wróciła co prawda z Locarno z niczym, gdyż Wielka Brytania i Francja potwierdziły swoje sojusznicze zobowiązania w razie ataku ze strony Niemiec, ale – co pokazała dobitnie przyszłość – były one funta kłaków warte. Jak podaje Wikipedia, Józef Piłsudski na słowa francuskiego ministra zapewniającego marszałka, że Francja nie ustąpi Niemcom w sprawie Polski, rzekł: „Nie, nie, niech mi Pan wierzy, ustąpicie, na pewno ustąpicie„.
Inne ważne rocznice dotyczą dnia 2 grudnia. W 1804 roku we Francji powstało pierwsze cesarstwo, a rok później Napoleon odniósł ogromne zwycięstwo nad połączonymi armiami rosyjską i austriacką w bitwie pod Austerlitz. Przez niektórych historyków wojskowości sukces Bonapartego to drugie, po Kannach i tryumfie Hannibala, największe „arcydzieło taktyczne w historii wojen”. Efektem druzgocącej porażki trzeciej koalicji antynapoleońskiej był – chwilowy – koniec wojny oraz rozpad Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego. „Franciszek II został przymuszony przez Francuzów do zrzeczenia się godności cesarza rzymskiego i króla niemieckiego oraz zwolnienia swoich wasali ze zobowiązań wobec Cesarstwa. W ten sposób Święte Cesarstwo Rzymskie przestało istnieć.” – możemy przeczytać w Wikipedii. Cesarstwo istniało od 962 roku.
Również 2 grudnia, tyle że 1823 roku, prezydent Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej James Monroe przedstawił, przygotowaną przez sekretarza stanu Johna Quincy’ego Adamsa, słynną dziś, doktrynę. Tzw. doktryna Monroe była przez wiele dekad fundamentem polityki zagranicznej USA. Zakładała ona, że „kontynent amerykański nie może podlegać dalszej kolonizacji, ani ekspansji politycznej ze strony Europy” (Wikipedia), a Stany Zjednoczone nie będą ingerowały w sprawy europejskie oraz dotyczące kolonii europejskich mocarstw. Postanowienia doktryny zostały szybko rozszerzone także na Amerykę Środkową i Południową – historia pokazuje, że Ameryka kilkadziesiąt razy ingerowała militarnie w obronie swych interesów. Jest to świetnie przedstawione na tzw. linii czasu na tej stronie [naprawdę warto, prezentacja we flashu]. Natomiast jeśli ktoś woli bardziej czytelny i skromny spis, zapraszam tutaj.
Z czasów nam bliższych warto przypomnieć, że 2 grudnia 1956 roku na Kubie wylądował oddział rewolucjonistów pod przywództwem Fidela Castro. Rozpoczęła się rewolta przeciwko reżimowi proamerykańskiego dyktatora Fulgencio Batisty. Po ponad dwóch latach partyzanckich walk Castro zwyciężył i 1 stycznia 1959 roku wkroczył do Hawany. Wkrótce został premierem i zaczął wprowadzać na Kubie socjalistyczne porządki. Równo dwadzieścia lat po wylądowaniu na Kubie, czyli 2 grudnia 1976 roku, Fidel Castro zostaje prezydentem Kuby. Swój urząd sprawuje do dziś, choć od kilkunastu miesięcy walczy z chorobą, a sprawowanie władzy Fidel przekazał swojemu bratu – Raulowi.
Na koniec jeszcze jedno ważne wydarzenie, które miało miejsce 2 grudnia – w roku 1946 utworzono Bizonię, czyli amerykańsko-brytyjską strefę okupacyjna Niemiec. Półtora roku później, w lipcu 1948 roku, do Bizoni włączono francuską strefę okupacyjną – powstała Trizonia. Na obszarze połączonych stref, jeszcze przed akcesją strefy francuskiej, wprowadzono do obiegu wspólną walutę – Reichsmarkę. Po tej decyzji Związek Radziecki podjął bezprecedensową decyzję o tzw. blokadzie Berlina (konkretnie zachodnich sektorów, kontrolowanych przez aliantów). Lądowe szlaki komunikacyjne odcięto, a miasto przez prawie rok utrzymywało się wyłącznie dzięki „mostowi powietrznemu”, który zapewniło amerykańskie lotnictwo. Powstanie Bizonii, Trizonii, odrzucenie w Londynie (w czerwcu 1948 roku) propozycji ZSRR o stworzeniu jednolitego rządu niemieckiego a także blokada Berlina były kolejnymi etapami pogarszających się stosunków dawnych sojuszników w walce z państwami Osi. Wkrótce po zakończeniu blokady Berlina, 23 maja 1949 roku, przyjęta została konstytucja Republiki Federalnej Niemiec. Sowieci odpowiedzieli stworzeniem Niemieckiej Republiki Demokratycznej – powstałej 7 października tego samego roku. Rozpoczął się, trwający ponad pół wieku okres rozbicia Niemiec i współistnienie dwóch państw niemieckich. Zjednoczenie nastąpiło 3 października 1990 roku, po zawarciu porozumienia na konferencji dwa plus cztery.
Piotr Wołejko
